نمای آخر

* ملاقات پژوهشي با دو هدف عمده انجام مي گيرد:

اول، آزمون قابليت هاي شر كت كنندگان بالقوه براي قرار گرفتن در برابر دوربين

دوم، جلب اعتماد آنان.(ص۵۹)

* لباس، وضعيت بدني و شيوه سلوك شما، دراحساسي كه شما و برنامه شما قرار است در افراد ايجاد كند،تاثيرگذار است. تصميم بگيريد چه چيزي بايد بپوشيد. شما بايد حرفه اي به نظر برسيد، اما نبايد اين موضوع باعث شود بين شما و مصاحبه شونده ها فاصله بيفتد. مقصود اصلي اين است كه شما به مصاحبه شونده ها نشان دهيد كه به آنان بي اعتنايي نكرده ايد و متناسب با آنان لباس پوشيده ايد.

وقتي شك داريد كه چه لباسي مناسب است، طوري لباس بپوشيد كه معلوم شود براي برازنده بودن لباستان تلاش كرده ايد.

شيوه رفتاري شما بايد متناسب باشد. قبل از اين كه مصاحبه شونده را ملاقات كنيد، به واسطه همان مكالمه اوليه تلفني، تصوري از او در ذهن شما شكل گرفته است. اگر قرار است به ملاقات يكي از غول هاي تجاري پر مشغله برويد، رفتار حرفه اي صريح، ابزار كليدي است كه نشان مي دهد شما مي دانيد وقت مصاحبه شونده چقدر اهميت دارد. (ص۶۰)

* بايد بدانيد كه رسيدن به محل ملاقات چقدر طول مي كشد.تاخير در كار ، يكي از بدترين كارهاست و رفتار غير حرفه اي محسوب و موجب ناخرسندي مصاحبه شونده مي شود و اين گمان را ايجاد مي كند كه شما نياز او را به مهم تلقي شدن،ناديده گرفته ايد. (ص۶۰)

* مصاحبه را مانند يك گفتگو تلقي كنيد، اما گفتگويي با يك موضوع و هدف معين. در حالت عادي ، شما بي درنگ به مهم ترين و جنجنالي ترين جنبه ها نمي پردازيد . در مصاحبه هاي پژوهشي هم همين طور است. با مقدمه چيني مناسب تدريجاً ، اوضاع را براي طرح پرسش هاي اصلي آماده كنيد.(ص۶۰)

* بهتر است گفتگو را با اندكي تعارفات اوليه، مثل «سلام»، «چه هواي خوبيه»، «راحت اينجا رو پيدا كرديد؟» شروع كنيد. اين گفته ها حاوي اطلاعات نيستند ، اما براي اعلام نيت خير گوينده و جلب اعتماد شنونده، طراحي شده اند. پاسخ دادن به پرسش هايي درباره امور عيني، آسان تر است. به همين علت است كه مصاحبه گران موفق، ابتدا با اين نوع پرسش ها آغاز مي كنند. اين اتلاف وقت نيست، زيرا شواهدي در اختيار شما قرار مي دهد تا بتوانيد بررسي هايي را كه تاكنون انجام گرفته است، تاييد،رد يا تكميل كنيد. وقتي مصاحبه شونده اعتماد به نفس پيدا كرد و به شما اعتماد كرد، مي توانيد از پرسش هاي عيني، به قلمرو ذهني يا اموري كه مشتمل بر عقايد، عواطف و نگرش هاست، وارد شويد. (ص۶۱)

* پرسش هاي بسته:

پرسش هايي اند كه به پاسخي يك كلمه اي منتهي مي شوند. اين نوع پرسش ها براي روشن كردن بعضي از امور در مرحله بررسي هاي اوليه يا وقتي كه در مرحله ضبط برنامه دقيقاً مي دانيد كه مي خواهيد مخاطب شما درباره چه چيزي حرف بزند، عالي است. اگر در مرحله مصاحبه پژوهشي،در استفاده از اين نوع پرسش ها، افراط كنيد، ممكن است از نكات ريزي كه براي كل ماجرا مفيد است، محروم شويد.اگر بپرسيد :« آيا تحقيق درباره اين موضوع انجام گرفته است ؟» ممكن است به يك «نه» ساده برسيد، اما اگر بپرسيد «تا به حال چه نوع تحقيقاتي در اين باره انجام گرفته است؟» ممكن است از مصاحبه شونده بشنويد كه تا به حال، دراين باره كاري نشده است، اما در موضوعات مشابهي مانند ... و... اين كارها انجام گرفته است. اين پاسخ اخير راه را براي بررسي هاي بعدي باز مي كند: چرا در اين باره كاري نشده است و... . (ص۶۱)

* پرسش هاي باز:

مصاحبه شونده را دعوت مي كند كه پاسخي كامل تر بدهد. اين پرسش ها با كلماتي آغاز مي شوند كه روزنامه نگاران انها را «شش دبليو 6W» مي خوانند، چه كسي (Who)، چه چيز (What) ، چرا (Why) ،چه زماني (When) ،چطور (How) ،كجا (Where) .اين نوع پرسش ها به مصاحبه شونده فرصت مي دهد كه خودش انتخاب و اراده كند كه چه چيز را به شما بگويد. اگر در انتهاي پاسخ مصاحبه شونده ، احساس كرديد كه هنوز مطلبي ناگفته باقي مانده است مي توانيد با تكرار بخش  انتهايي كلام مصاحبه شونده در قالب يك سوال ، او را به ادامه كلام تشويق كنيد. (ص۶۲)

* وقتي قرار است درباره گذشته صحبت كنيد لازم است تعدادي عكس با خود برداريد تا حافظه مصاحبه شونده را تحريك كنيد. اگر فكر مي كنيد مصاحبه شما با كسي مناقشه آميز خواهد بود، بهتر است بريده روزنامه ها يا ديگر منابع اطلاعاتي را براي نشان دادن سند ادعاهاي خود، همراه داشته باشيد.(ص۶۳)

* گاهي اوقات لازم مي شود كه وقت مصاحبه را از يك هفته يا مدتي پيش تر تعيين كنيد . هر روز وضعيت آدم ها تغيير مي كند، لذا يك روز قبل از موعد مصاحبه، حتماً، با مصاحبه شونده تماس بگيريد تا از برقرار بودن وعده خود مطمئن شويد. (ص۶۳)

* در ابراز موافقت با يك وجه از موضوع و مخالفت با وجه ديگر آن ، احتياط كنيد. اگر قرار است هر دو نظر مخالف و موافق درباره يك موضوع در برنامه مطرح شود، اين موضوع بايد براي مصاحبه شوندگان توضيح داده شود. اگر آنان گمان كنند كه تنها نظرشان در برنامه مطرح  مي شود ، ولي عملاً برنامه، نظرهاي مخالف را هم مطرح مي كند، احساس مي كنند رو دست خورده اند.(ص۶۴)

* زبان جسماني Body Language و حالت بدن شمادر هنگام ملاقات با مصاحبه شونده ، مهم است. جمع كردن بدن، فرورفتن در خود و متقاطع گذاشتن دستها و در لاك دفاعي قرار گرفتن، فضايي مبتني بر اعتماد را القا نمي كند.از طرف ديگر،ولو شدن روي مبل و رها كردن دستها و پاها هم حاكي از راحتي نيست؛بلكه نشانه تفوق طلبي است. مراقب باشيدكه با حركاتي مانند نگاه كردن به گرداگرد اتاق، تكان دادن پا و عوض كردن جاي آنها و نگاه دزدكي به ساعتتان ، از خودتان دل زدگي نشان ندهيد. (ص۶۵)

* انتهاي مصاحبه، احتمالاً وقت مناسبي است براي اين كه از مصاحبه شونده درباره ناشناس ماندن يا ذكر نكردن بخش هايي از مطالبش دربرنامه سوال كنيد. در اين مرحله، مي توانيد دريابيد اين موضوع چگونه بايد ابراز شود و آنان هم در اين مرحله مي توانند درباره ميزان اعتماد به شما تصميم بگيرند.(ص۶۷)

منبع :

چتر، كتي،(1388)، راهنماي تحقيق براي توليدات رسانه اي، ترجمه: دكتر عبدالله گيويان، تهران؛ انتشارات دانشكده صداوسيما.